Çankırı Belediye Başkanı İsmail Hakkı Esen’le Çankırı’nın sorunlarını konuştuk. Çankırı halkının bize ilettiği sorunları, sıkıntıları biz sorduk Başkan Esen, açık yüreklilikle cevapladı. İşte o güzel sohbetimiz:
Olay 18: Başkanım malumunuz havalar artık daha erken kararıyor, çoluk çocuk karanlıkta okula gidiyor karanlıkta eve geliyor. Sadece çocukları değil büyükleri de tedirgin eden bir konu Sokak Hayvanları. Artık insanlarda ciddi korkular hatta travmalar oluştu bu konuda. İnsanlara saldırıp yaralayan, sakat bırakan hatta öldüren sokak hayvanlarının haberlerini her gün duyuyor izliyoruz. Sokak hayvanları konusunda aldığınız tedbirler neler?
H.Esen: Halkımızın bildiği birşey var. Bizim sokak hayvanlarını alıp, gerekirse tedavilerini yapıp, doğaya salmamız lazım. Yasal prosedür bu şekilde. Sokaklarımızdaki bütün hayvanlarını toplayıp hayvan barınağımızda hepsine birden bakabilme şansımız yok. Dünyada böyle bir barınak yok zaten. Bizim asıl sıkıntımız, bu hayvanlar ilimize taşıma yoluyla gelen hayvanlar. Çevre il ve ilçelerden arabalarla, kamyonlarla, traktörlerle getirilip bırakılan hayvanlar, bir şekilde şehre ulaşıyor ve insanlara zarar verebiliyor. Mesela biz geçen gün Samsun ilinin küpesini taşıyan bir köpek bulduk. Taa Samsun’dan kalkmış Çankırı’ya gelmiş, tabi kendisi gelmemiş bir şekilde getirilmiş. Bu hayvanların doğal yaşamlarına bırakılması lazım. Biz geçenlerde bir çalışma yaptık. Üremelerini engellemek için bize gelen bütün hayvanları kısırlaştırdık. Ama sokaktaki hayvanların çoğu Çankırı’da doğup yetişen hayvanlar olmadığı için rehabilite edip kısırlaştırıyoruz, tedavilerini yapıyoruz. Bu da çok zaman alıyor. Buradaki personel gece gündüz 24 saat esasına göre çalışıyor. Ekiplerimiz sokaklardaki hayvanları topluyorlar, barınağa getiriyorlar, tedavi ve kısırlaştırma işlemlerinin ardından doğaya tekrar salıyoruz mecburen. Sokaklarımızdaki küpesiz hayvanların hiçbiri Çankırı’da doğup büyümüş değil. Yani sokakta gezen hayvanlar inanın bana bizim ilgilenmediğimiz ya da görmediğimiz değil çevre il ve ilçelerden getirilip bırakılan hayvanlardır. Bunun önüne geçebilmek için Jandarma, Emniyet ve Belediye’nin ortak çalışması ve ortak önlemler alması gerekir.
Olay 18: Başkanım, Kucaklama Taşı esnafına verilen sözler vardı, alt geçit yapılırken. Ama aldığımız bilgilere göre bu sözler tutulmamış. Bu konuda ne söylemek istersiniz?
H.Esen: Kucaklama Taşı esnafına burası yapıldıktan ve buradaki görselliğin ve yoğunluğun artmasından sonra işlerinin daha artacağını söylemiştim. Tabi bu sırada esnafa da destek sözü vermiştik ama tutamadık bu sözümüzü bazı nedenlerden dolayı. Bundan sonrası için Kucaklama Taşı esnafımıza destek olacağız, yapacağımız alışverişleri onlardan yapacağız. Birkaç esnafımıza destek olduk, sosyal aktivitelerde alışverişlerimizi onlardan yaptık.
Olay 18: En önemli sorunlarımızdan biri de konut sorunu başkanım. Belediye olarak konut sorununa ve öğrenciler için yurt sorununa el atmayı düşünüyor musunuz?
H.Esen: Bürokraside en ağır işleyen konu toprakla ilgili konular ve imar konusu. 18 uygulaması yaptık ve şu anda halâ devam eden 2 tane 18 uygulamamız var. Tuzlu Bağları’nın orada bir uygulamamız bitti ancak Hazine itiraz etti. Bir diğeri ise 40 Evler mahallemizde. TOKİ, 3. ve 4. etap Kalealtı uygulamamız ile ilgili 18 uygulamamızı yaptık. Hak sahipleri ile 2 kere toplantı yaptık. Finans noktasında ise Bakanlıkla ek bir finans sağlayabilir miyiz onun görüşmesini yapıyoruz. Bu konularla ilgili 1,5 – 2 yıldır çalışmalarımız devam ediyor. Ama 18 uygulaması kolay olmuyor, orada bir sürü hak sahibi var onlarla görüşüyoruz. Ağacına, kümesine, yapının her birine ayrı ayrı bir rakam çıkartıyoruz. Yaklaşık 1 ay önce 40 Evler ile ilgili bir toplantı yaptık. Müteahhit firma vatandaşı biraz sıkboğaz etmiş vatandaşlarımızı. “Burada bizim de arsamız var, sizi kimseyle başbaşa bırakmayız. Kimseyi mağdur etmemek için burada emsal artışı da yaptık. Ben burada garantörüm.” dedim.
Biz burada kimseyi mağdur etmek niyetinde değiliz. Biz burada vatandaşı mağdur etmeyecek, güzel bir proje ile gelen kim varsa oradaki hak sahipleri ile de istişare ettikten sonra ihaleyi veririz.
Öncelikle yurt sorunu Belediye’nin yükümlülüğünde değil ve inşaat maliyetleri de inanılmaz derecede arttı pandemi sonrasında. Belediyemizin imkânları ile yurt yapmayı gerçekten çok istiyoruz, ama bu şartlarda çok zor. Yakın zamanda yapamayız ama inşallah gelecek dönem de bu koltukta olursak o zaman yaparız.
Olay 18: Emsal artışı deyince aklıma İğdiroğlu Apartmanı geldi başkanım. Orası hakkında bir gelişme var mı? Orada da birçok mağdur insan var.
H.Esen: Onların mağduriyeti farklı, ben orada gerekeni yaptım ancak yan binadakinin aynısını istiyorlar ve bizim onu kanunen yapma şansımız yok. Eskiden kotlar emsale dahildi, onların kendi ihmallerinden kaynaklandı. Ben yine de onlara emsalde destek oldum fakat onlar hiç para vermeden inşaatı yapmak istiyorlar. Bu da bugünkü şartlarda mümkün değil. Müteahhitle aralarında protokol yapmamışlar, ruhsat almamışlar. O gün ruhsatı alsalardı bir problem yoktu ama ruhsat olmayınca yapabileceğimiz bir şey kalmıyor.
Olay 18: Belediyenin bugünkü maddi durumu nedir? Borcu, alacağı, harcamaları nedir?
H.Esen: Görev ilk geldiğimde Belediyemizin borcu bütçemizin 1,5 katı idi. İmarla alâkalı yanlış uygulamalar ve çeşitli sebeplerle halâ daha borçlar çıkıyor. Biz bu borçların büyük bir kısmını bitirdik. Ve şu an borcumuzun bütçemizin altıda biri olduğunu söyleyebilirim. Rakamsal olarak o günkü borcumuz bugün de var ama her yaptığımız harcamanın, her borçlanmamızın karşılığında da kat kat fazla bir imalât var. Mesela biz 28 tane otobüs aldık, 15 milyon Lira kredi çektik. Bu 28 otobüsün bize o günkü maliyeti sigortası ve ekstra masrafları dahil, bugün o araçlar 150 milyon Lira.
Biz Meydan Projesi için de kredi çektik ama tamamı kendi kendini amorti edecek projeler bunlar. Bugün baktığımız zaman kaç Lira çektik ne için çektik, bunların hepsinin hesabını verebilecek durumdayız. Para bulursunuz, borçlanırsınız ama ne için borçlandığınız önemli. Kredi çekersiniz, bunu zevkine harcarsanız doğru değil. Ama bu krediyle ev alırsınız, araba alırsınız, arsa alırsınız, iş kurarsınız yani yatırım amaçlı kullanırsanız bu doğru bir yaklaşım olur.
Biz Kucaklama Taşı için de kredi çektik ama yapılan iş ortada. Biz mesela bir arsa satmışız ki bunların açıklamasını yakında genel olarak yapacağım, 5 Liralık arsa satmışız 55 Liralık mal almışız.
Olay 18: Başkanım yerel seçimler yaklaşıyor ve şu an için bir rakibiniz yok. Ortalıkta birçok isim dolaşıyor ama Hakkı Esen deyince akan sular duruyor. Seçimlere hazırlık yapıyor musunuz?
H.Esen: Biz işimizi yapıyoruz, kimin çıktığına çıkacağına pek bakmıyoruz. Bunların bir önemi yok yeter ki siyaset çirkinleşmesin. İnsanlar, seçim kaybetme endişesiyle yalanlar, iftiralar olmasın, çirkin oyunlar oynanmasın. Bu işler nasip meselesi. Bana bu görev, halkımıza Çankırımıza hizmet etmem için verildi hem Genel Merkez hem de vatandaş tarafından. Biz de hizmet etmek için uğraşıyoruz. Ve benim yaşadığım bu yaklaşık 4,5 yıllık dönem bir Belediye Başkanının yaşayabileceği en zor dönem oldu.Bu şartlarda dahi, biz 63 proje diyoruz ama ben ufak tefek projeleri saymıyorum, onları da sayarsam biz 100 ün üzerinde proje yapmışız o yoklukta, o maddi manevi eziyetin altında.
Biz bunları yaşadık ama dönüp baktığımız zaman ben bazen şaşırıyorum unutuyorum yaptıklarımızı. Vatandaşımız aday olma konusunda iddia edebilir ama aday olduğunda ne yapacaksın? Mutlaka birşeyler yapacak, projeler üretecek ama bu projeler hayal ürünü olmamalı. Çankırı’ya Aqua Park’ı getirdik ama denizi getiremeyiz. Çankırı’ya deniz olmaz, Çankırı’ya havaalanı da olmaz, bu milli külfet olur. Çünkü 100 km. ileride havaalanı var zaten.
Olay 18: Başkanım göreve ilk geldiğinizde devam eden bir Tren Garı projesi vardı ve siz bu projenin Belediye’nin hizmetlerini oldukça aksattığını söylemiştiniz. Gar projesi bitti ama o projede bir de lojman vardı. Bu lojmanlar neden yapılmadı, yapılacaksa da ne zaman yapılacak?
H.Esen: Biz TCDD ile bir anlaşma daha yaptık. Biz o alana önce parkı yapacaktık sonrasında da 750 m2 alana 20 adet lojman ya da dükkan yapacaktık. Bu çok kötü bir anlaşmaydı, birkaç kere Ankara’ya gidip geldikten sonra anlaşmayı revize ettim ben. Lojmanı TCDD yapacak, yandaki arsayı da ortak yapacağız ve oradan elde edilecek gelirin de % 50’sini biz alacağız. Fırın ile FSM Çocuk Akademisi’nin arasındaki boşluğa konut yapılacak. Bu sözleşme ile ben Çankırı Belediyesi’ni çok büyük kâra geçirmiş oluyorum.
Ne zaman biteceğini sorarsanız da bu arada TCDD Genel Müdürü değişti, Anıtlar Yüksek Kurulu ile birtakım sıkıntılar yaşandı. En son kat ve emsali düşürdüler, ona da razı olduk. TCDD ile tekrar o revize edilen sözleşmeyi hayata geçireceğiz.
Olay 18: Peki Kentsel dönüşüm konusunda ne düşünüyorsunuz başkanım, bu konuda bir çalışmanız var mı?
H.Esen: Kentsel dönüşüm konusunda Allah nasip ederse ikinci dönemimizde bizim en büyük projelerimiz bu konuda olacak. Devletimizin de kentsel dönüşüme teşvik için İstanbul’da % 50’si bizden uygulaması var. Bu uygulama Türkiye geneline yayılacak inşallah. Bildiğiniz gibi Çankırı deprem bölgesi. Benim de, “Çankırı’daki yapıların % 80’i 2000 yılı öncesi yapılmış ama iyi tarafı şu ki yaşayan nüfusun % 50’si buralarda yaşıyor. Metruk binaları yıkacağız, yıkıyoruz da zaten. Sit alanlarını daralttık, gereksiz büyük bırakılmıştı. Önümüzdeki dönem en büyük hedefimiz, yeni yerleşim alanları oluşturmak ve kentsel dönüşümü kesinlikle yapmak. Cumhuriyet mahallesi kentsel dönüşümde pilot bölge seçilmişti, belki buradan başlayıp bu projeyi hayata geçirebiliriz.
Kentsel dönüşüm olayında emsal vermediğiniz sürece işin içinden çıkamazsınız. Ama şunu bilmeli insanlarımız, ben Şahinimi vereyim de sıfır Passat alayım diye bir şey yok. Her binada az veya çok illaki bir far ödemek zorunda kalacaklar, bunu da müteahhit firmayla anlaşarak belirleyecekler. Biz birleşen parsellerde % 20 gibi bir artış sağlıyoruz emsal anlamında.
Revizyondaki gayem şehrin dışında yapılaşmaları sağlayarak şehrin merkezini biraz açmak, eski Çankırı yani Cumhuriyet’ten sonra yapılan 30 – 40 – 50 yıllık binaların olduğu bölgeleri AVM’lerle işyerleriyle vatandaşa daha cazip hale getirmek. Mesela Deveciler semtimizdeki caddeleri genişlettik ve caddenin altını yarı ticari yaptık. Belki oralara işletmeler gelirse oralarda da bir canlılık, hareketlilik oluşur. Ankara’daki Çayyolu örneğinde olduğu gibi. İşletmeler olmazsa insanlar oralara gitmez, ama işletmeler olursa insanlar gider ve oralar daha cazip olur ve kıymetlenir. Bunun için de çevre mahalleleri daha cazip hale getirmemiz gerekiyor.
Deveciler semtimiz 1+1 alanı gibi oluşmaya başladı. Oraya da emsali 2 verdik, 7 kata kadar kullanılabiliyor istenirse tabi parsellerin birleşmesi şartıyla ama şu anda 6 kata kadar binalar yapılıyor. Yine Yapraklı yolundaki Elekçiardı dediğimiz bölge de hızlı ilerliyor yapılan inşaatlar. Benim gayem MKE yanında yapılan 18 uygulaması bölgesinde yapılacak olan 1+1 2+1 şeklindeki ucuz konutlarla hem şehir merkezini açmak hem de Çankırı’da çalışıp Çankırı dışında ikamet edenleri Çankırı’da tutmak.
Olay 18: İlimizde ve ilçelerimizde istihdamı arttırmak ve yeni işyerleri açmak hepimizin en büyük hayali. Bu hayali gerçekleştirmek için önce yeni gelecek olan personelin kalacağı yeri hazırlamak lazım ki personel Çankırı’da kalsın, harcamalarını Çankırı’da yapsın, sonuçta da Çankırı kazansın. Bunun için de bol bol konut yapmak lazım. Bunu Belediyelerin tek başına gerçekleştirmesi mümkün değil ancak TOKİ kanalıyla bu konutların yapılması mümkün olur. Bu konuda ne gibi girişimleriniz oldu ya da olacak?
H.Esen: Yakınkent OSB’de çalışan personel ile alâkalı bir Uydukent projesi vardı. Bu konu için defalarca kere TOKİ’ye gittik ancak bir türlü TOKİ’yi bu bölgeye getiremedik. Ekonomik sıkıntıları gerekçe gösterdiler gelmediler. Belediye olarak bizim de önceliğimiz ilimizdeki konut sorununun çözülmesi ancak bazı şeylere tek başımıza gücümüz yetmiyor. Yine de ilimizde bir kaç bölgede az sayıda da olsa TOKİ tarafından yapılan konut inşaatları yükselmeye devam ediyor. Gayemiz bunları daha da çoğaltmak ve Çankırımızın konut açığını bir an önce en aza indirmek. Allah nasip ederse bu ay bu konuyla ilgili bir takım görüşmeler yapacağız.
Olay 18: Peki Başkanım gelelim Belediyeye. Türkiye’nin dört bir yanında 65 yaş üstü vatandaşlarımıza ücretsiz olan şehiriçi Belediye otobüslerinin paralı olması durumu Çankırı’da da söz konusu olacak mı? Öğrenciler, aşırı dolu olduğundan otobüslere binmekte zorluk çekiyor. Özellikle kız öğrenciler konudan haklı olarak çok şikayetçi. Bu konuda
H.Esen: 65 yaş üstü büyüklerimizi Belediye olarak ücretsiz taşımaya devam edeceğiz, bizde öyle bir uygulama yok. Öğrenci konusuna gelince üniversitemiz kampüsünde yaklaşık 10 bin öğrencimizin eğitim gördüğünü düşünürsek, 10 bin öğrenciyi sabah 07:30 ile 10:00 arasında taşıyabilecek kapasite İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde bile yoktur. 3 tane de otobüs almamıza rağmen bunun çözümünü sadece Belediyede değildir. Rakamsal anlamda bize 25-27 otobüs bize yetiyor ama biz şu an 31 araçla hizmet veriyoruz ki 3 otobüs daha aldık ama yine yetişemiyoruz. Neden böyle oluyor? İlçelerde okullar kapatıldı, öğrenciler Uluyazı kampüsüne geldiler. Bence kampüs yerleşkesinin yeri tamamen yanlış.
Hadi geçmiş dönemde bu yanlış yapıldı diyelim. Konunun çözümünde sac ayağının biri benim ama kimse kusura bakmasın da öbür ayakları da ben değilim. Sabah 2,5 saatte benim 10 bin öğrenciyi taşıma şansım var mı? Peki ne yapmak lazım? Pazartesi, Salı, Çarşamba kampüste ders görüyor öğrenciler ama Perşembe ve Cuma boş. Sebebi? Ankara’dan gelen giden öğretim görevlileri o günlerde gelip gidiyorlar. Bu yoğunluğu haftanın 3 gününe değil de 5 gününe yayarsak ulaşım konusunda hep beraber rahatlarız. Gençlerimiz bu konuda haklılar ama bu sorunun çözümü tek başıma bende değil maalesef. Ben elimden gelen gayreti gösteriyorum, 25 otobüsü 34 otobüse çıkarmışım. Elimizden geleni fazlasıyla yaptık ama biraz da karşı taraflardan özveri bekliyoruz.
Olay 18: Başkanım otobüs şoförlerinden de şikayetler var. Bu konuda neredeyse her gün şikayetler alıyoruz. Otobüs şoförlerinin trafik kurallarına uymadıkları, yolcu indirme bindirme için duraklara girmek yerine yol ortasında durup trafiği aksattıkları konuşuluyor, buna zaman zaman bizler de şahit oluyoruz.
H.Esen: Çok nadiren rastlanabilir bu tür durumlara. Biz bütün şoförlerimizi mülakatla alıyoruz, alırken de gerekli uyarıları yapıyoruz. Ama eskiden 7-8 araba vardı ve şoförler çok lâkayıt idi. Yine bugün çok çok iyiyiz o günlere göre. Vatandaşımızın ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışıyoruz elimizden geldiğince, bu arada da ufak tefek hatalar olabiliyor. Bunları da minimuma indirmeye çalışıyoruz ve çalışacağız da.
Başkan Esen’e bu güzel ve samimi sohbeti için teşekkürlerimizi sunuyoruz. Sizlerin de Çankırı siyasilerine ve idarecilerine sormak istediğiniz konular var ise bize yazın lütfen.
