Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) Türkiyat Enstitüsü tarafından, “Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılında Türk Dünyasının Ortak Mirası” temasıyla düzenlenen “II. Uluslararası Türkiyat Kongresi”nin Açılış Programı, ÇAKÜ Hukuk Fakültesi Konferans Salonunda gerçekleştirildi. 29-31 Ekim günleri arasında devam eden kongreye, yüzde 61 yurt dışından ve yüzde 39 yurt içinden olmak üzere toplamda 149 akademisyen katılım sağlayacak ve 133 adet bildiri sunulacaktır. Kongreye 8 farklı ülkeden 10 konuşmacı davet edilmiş, 15 farklı ülkeden bilim insanı başvurmuştur. Bilim ve Hakem Kurulu değerlendirmeleri neticesinde 13 farklı ülkeden bildiri özeti kabul edilmiştir. Kongreye; Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu, Türk İş Birliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı, Hacettepe Üniversitesi, Yusuf Balasagun Kırgız Milli Üniversitesi, Azerbaycan Milli Üniversitesi, Kırgızistan Milli Üniversitesi ve TÜRKSOY destek ve katkıda bulunmuşlardır. Ayrıca bu etkinliğimiz, Azerbaycan ulusal basınında da paylaşılmış, “Azerbaycan Sesi Radyosu” ile “TRT Radyosu” ortaklığında hazırlanan “Turna Teli” programında, Enstitü müdürümüzle bu hususta bir de röportaj yapılmıştır.
REKTÖR ÇİFTÇİ: “TÜRKİYE YÜZYILI’NIN AYNI ZAMANDA TÜRKİYAT YÜZYILI OLMASINI TEMENNİ EDİYORUZ”
Kongrenin açılış konuşmasını yapan ÇAKÜ Rektörü Prof. Dr. Harun Çiftçi, Cumhuriyetimizin 100. Yılında, “Türkiye Yüzyılı”nın başlangıcı, aynı zamanda Türk dünyasının yüzyılında bir araya gelmekten büyük memnuniyet duyduklarını ifade ederek, Türkiye Yüzyılı’nın aynı zamanda Türkiyat’ın da yüzyılı olmasını temenni ettiklerini dile getirdi. Rektör Çiftçi daha sonra şöyle konuştu: “Kongremizin ikincisini düzenliyoruz. Daha önce ifade etmiştik, artık her yıl Türkiyat Kongresi düzenlemek, gelenekselleşmesi açısından, Türk dünyasına hizmet etmesi açısından önemli. Dolayısıyla bir sonraki dönemde eğer başka ülkelerdeki kıymetli hocalarımız bunu üstlenirse, biz de seve seve elimizden geldiği kadar destek vereceğiz. Olmuyorsa da yine Çankırı Karatekin Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü tarafından üçüncüsü düzenlenecektir. Bunu da burada ifade etmek istiyorum. Coğrafyamız zor bir coğrafya. Çin’den Adriyatik’e kadar bir Türk dünyası var önümüzde. Dolayısıyla dünyada dengelerin değiştiği bir dönemde, tek kutupluluğun kalktığı bir dönemde yeni merkezler arayışı söz konusu. Özellikle 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan dünya sistemi artık dünyanın sorunlarını taşıyamıyor. O vesileyle yeni yeni merkezlerin yeni yeni eksenlerde oluşması da kaçınılmazdır. Bu noktada Türkiye merkezinde Türk dünyasıyla birlikte bir Türk jeopolitiğinin, bir Türk siyasi coğrafyasının ortaya kurulması elzem. Bugün 6 tane bağımsız Türk devletimiz var. 300 milyonluk bir nüfusumuz var. Ekonomi bakımından da değerlendirdiğimizde, yaklaşık 1 trilyon dolarlık da bir ekonomik potansiyelimiz var. Dolayısıyla bu potansiyeli en iyi şekilde değerlendirmemiz için gerçekten özellikle Türk Devletler Teşkilatı, Türkî Cumhuriyetlerin içerisindeki değerli arkadaşlarımız, kardeşlerimiz, sivil toplum kuruluşları yoğun bir şekilde çalışıyor. Geldiğimiz nokta itibariyle gerçekten geçmişe baktığımızda günümüzün şartlarını da değerlendirdiğimizde şükrediyoruz. Şiirlerimizde, hikâyelerimizde yer alan Türk dünyasıyla birlikte olmak, aynı hissiyatı sergilemek bugün gerçekleşmekte ve bu gerçekten zor bir süreç. Dolayısıyla bu sürece katkı yapanları ben burada takdirle, minnetle, şükranla anıyorum. Ben üniversite öğrencisiyken Hazar Şiir Akşamları düzenlenirdi. Birçok kıymetli hocam belki gelmiştir. Bu Hazar Şiir Akşamlarına tıpkı Türkiyat Kongresindeki gibi birçok Türkî Cumhuriyetinden değerli bilim insanları edebiyatçılar gelmişti ve oradaki nameler, oradaki hissiyatlar, oradaki mısralar, bugün gerçekten icraata dökülmüş vaziyette devam etmekte ve artık devletler nezdinde bu sürece sahip çıkılmasının da gerçekten memnuniyetini yaşıyoruz. Bir avuç gönüllü insanın gönlündeki duyguların meydanlara, meydanlardan kitaplara, kitaplardan da aynı şekilde devlet kurumlarının ilgili yerlerine akması da büyük bir kazanım olsa gerek. Dolayısıyla bu kazanımı, biz en iyi şekilde değerlendirme mecburiyetindeyiz.”
“ORTAK EĞİTİM SİSTEMİNİN KURULMASININ ZAMANI GELDİ”
II. Türkiyat Kongresi’nin konusunun önemli olduğunu vurgulayan Rektör Çiftçi, sözlerini şöyle sürdürdü: “Konumuz gerçekten çok önemli: Türk Dünyasının Ortak Mirası. Bu mirasımızın içerisinde tarihimiz var, kültürümüz var, dilimiz var, sanatımız var ama bu miras bugüne bir şeyler katmalı. Geleceği de inşa edecek bazı argümanları ifade edebilmeli. O vesileyle biz, ortak mirasımızı bize güç verecek en önemli destek ve unsur olarak görmekteyiz. Zaman zaman Türk dünyası ziyaretlerimiz olmakta. Orada kıymetli rektörlerimizle, değerli temsilcilerimizle, devlet büyüklerimizle istişare etmekteyiz, değerlendirme yapmaktayız. Dolayısıyla herkesin ortak kanısı, Türk dünyasının ortak miras çerçevesinde, ortak bir şeyler sunmak için bir araya gelmesinin gerekliliğidir. Bu nedenle bu tür kongrelerin sürekli yapılması elzem. Şimdi gidiyoruz, eğitim iş birliği, eğitim hareketliliği, eğitim diplomasisi, bilim diplomasisi konusunda çabalar sarf ediyoruz. Bunu önümüzdeki süreçlerde de daha etkili olabilmesi için de bazı çalışmaları burada ifade etmemiz gerekiyor. Artık ortak eğitim sisteminin kurulmasının zamanı geldi. İçerikler, kredilerimiz, aynı şekilde karşılıklı diploma denklikleri, ortak lisans ve yüksek lisans programları… Bir an evvel bunları yapmamız lazım. Çankırı Karatekin Üniversitesi olarak biz bir şeyler yapmaya çalışıyoruz. Şimdi iş birlikleri gayet güzel gidiyor ama bunun somut çıktıları, gerçekten özellikle eğitim iş birliği konusunda da öğrencilerimizin karşılıklı her iki ülkede veya üç ülkede gidip okuması, eğitim hareketliliğine katılması… Çünkü gitmediğiniz yer sizden bir parça değildir. Dokunmadığınız insan sizden biri değildir. O yüzden bunları icraata dökmemiz gerçekten elzem. İşin jeostratejik boyutundan da bahsetmiştik. Şimdi bizler bu salonlarda bazı hedeflerimizi ortaya koyacağız ki bu tabanda yankılansın, dile getirilsin. Biz, yeri geldiği zaman şiirlerimizi Azerbaycan şiirleriyle okuyacağız. Yeri geldiği zaman Kazakistan romanlarını okuyacağız. Yeri geldiği zaman Özbekistan hikâyelerini okuyacağız. Bunları yapabilmemiz için de ortak bir dilimizin olması lazım. Dolayısıyla bu ortak dilimizi güçlendirecek çalışmalarımızın da yapılması lazım. Gerçekten nice büyük şahsiyetlerimiz var, Türk dünyasında. Onların eserleri var, çoğumuz bu eserlerden bihaberiz. Dolayısıyla bunların sadeleştirilmesi, bütün Türk toplumlarında bunların tekrar gündeme getirilmesi lazım. Türkiyat Enstitüsü olarak biz bazı çalışmalara başladık. Bazı metinlerimizi Özbek Türkçesi’ne, Özbek Türkçesi’nde yazılmış bazı metinlerimizi de Türkiye Türkçesi’ne çevirmek için çalışmalar yapıyoruz. O çalışmalara, o projelere destek veren hocalarıma ben buradan da teşekkür ediyorum. Dolayısıyla bu kongrenin somut çıktılarını ilerleyen dönemlerde, daha farklı alanlarda yankılanması gerekli, onu da ifade edeyim. Biz, rektör olarak Çankırı Karatekin Üniversitesi olarak bizi ilgilendiren, bize dair ne varsa; Türk dünyasıyla ilgili ne varsa, orada olacağımızı, imkânlar nispetinde onları destekleyeceğimizi daha önce deklare etmiştik. Ben bunu bir kez daha söylüyorum. O yüzden oluşturulan bu güzel sinerjiyi, inşallah ortak hedefler doğrultusunda güzel çalışmalara döndüreceğimize de inanıyoruz. Bu güzel ve etkili olacak kongrenin düzenlenmesinde emeği geçenlere de ben teşekkür ediyorum. Dolayısıyla Türk dünyasıyla ilgili bir çalışma olduğunda kapısını çaldığımız Türk Dil Kurumu’na, TÜRKSOY’a, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi’ne tekrar tekrar teşekkür ediyorum. Bizleri yalnız bırakmayan kıymetli kamu ve kurum temsilcilerine, kıymetli hocalarıma, kongrenin düzenlenmesinde emeği olan gizli kahramanlarımıza; Saraybosna’dan, Türkmenistan’dan, Kırgızistan’dan, Özbekistan’dan, Kazakistan’dan, Azerbaycan’dan gelen misafirlerimize burada bir kez daha teşekkür ediyorum, saygı ve hürmetlerimi sunuyorum.”
TDK BAŞKAN YARDIMCISI GÖK: “BİZLER TÜRKOLOJİ’NİN, TÜRKLÜK BİLİMİNİN NEFERLERİYİZ”
Türk Dil Kurumu (TDK) Başkan Yardımcısı Dr. Ömer Gök de kongrenin açılışında yaptığı konuşmada şunları ifade etti: “Cumhuriyetimizin 100. yılı onuruna bir başka kongre için atalar diyarı Türkistan’daydık. Türk-Kazak Üniversitesi iş birliği ile çok verimli bir kongre icra ettik. Cumhuriyetin 100. yılını yaşadığımız bu kutlu günde ise Çankırı Fatihi Emir Karatekin’in diyarı Çankırı’dayız. Devletimiz burada da yekvücut halinde 29 Ekim’i kutluyor. Cumhuriyetin seçkin kurumlarından Türk Dil Kurumu’nun bir ferdi olarak bugün aranızdayım. Bu yıl 100. yıl vesilesiyle birçok etkinlik gerçekleştirdik. Yılsonuna kadar da çalışmalarımız devam edecek. 2023’ü 100. yıla yakışır bir şekilde geçirmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla kurulan Türk Dil Kurumu, 91 yıldır sadece dil anlamında değil, genel olarak Türkoloji için büyük hizmetlere imza atmıştır. Cumhurbaşkanlığı yatırım programı dâhilinde ilerleyen Türkiye Türkçesi ağızlar arası projesi ve Türkiye Türkçesi’nin köken bilgisi sözlüğü projesi ise hali hazırda devam ediyor. Bizler Türkoloji’nin, Türklük biliminin birer neferiyiz. Binlerce yıllık mirasımızın ve geçen yüzyılın kazanımlarının farkında olarak daha çok çalışmaya, daha çok üretmeye devam edeceğiz. Bu bilinçle Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılın Türk dünyası yüzyılı, Türkoloji yüzyılı olması için elimizden gelen gayreti göstereceğiz. Bu duygu ve düşüncelerle 2. Uluslararası Türkiyat Kongresinin verimli ve başarılı geçmesini temenni ediyor, kongrede emeği geçen başta Rektörümüz Harun Çifti Beyefendi olmak üzere bütün katkı veren kurum ve kuruluşlara teşekkür ediyorum.”
TÜRKİYAT ENSTİTÜSÜ MÜDÜRÜ ARVAS: “KONGREMİZE 14 FARKLI ÜLKEDEN ÇOK DEĞERLİ BİLİM İNSANLARI KATILIYOR”
ÇAKÜ Türkiyat Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Abdulselam Arvas da yaptığı konuşmada, üniversitemizin uzun süredir büyük bir sinerji yakaladığını, birçok ulusal, uluslararası bilimsel çalışmaya imza attığını belirterek şunları söyledi: “Türkiyat Enstitümüzün temel misyonu, Türk kültür ve medeniyetini araştırmak ve incelemek, bu alanlarda elde edilen sonuçları çeşitli yayınlar vasıtasıyla kamuoyu ile paylaşmaktır. Bizler de bunun çabası içerisindeyiz. Nitekim enstitümüz, yaklaşık üç yıldır Türkoloji’yle ilgili çok sayıda ulusal ve uluslararası etkinlikler düzenledi. Yayın hayatına başlattığımız uluslararası hakemli ‘ÇAKÜ Türkiyat Araştırmaları Dergisi’ ise 3. yılında TR Dizin izleme sürecine girdi. Ayrıca, Türk dünyasından çeşitli kitap serilerini hazırlama projesi de enstitümüz bünyesinde devam etmektedir. Kısaca Türkiyat Enstitüsü asli vazifesini yerine getirmeye başladı. Türkiyat Enstitüsü, bugün de daha önceki faaliyetlerinin bir devamı olarak üniversitemiz önderliğinde ‘II. Uluslararası Türkiyat Kongresi’ne ev sahipliği yapıyor. Bu uluslararası bilim şenliği, özellikle Cumhuriyetimizin 100. yılına armağan edilmiş ve konusu da ‘Türk dünyasının ortak mirası’ olarak belirlenmiştir. Zira kuruluş yıldönümümüzün hayırlar getireceğine, Türk dünyasının birlikteliğini güçlendireceğine olan inancımız tamdır. Türk halklarının tarihi, coğrafyası, dili, edebiyatı, folkloru vb. gibi konularda kongremizde sunulacak araştırmaların da Türk Devletleri Teşkilatı’nın bilimsel, sosyal ve kültürel amaçlarına hizmet edeceğine can-ı gönülden inanıyoruz. Bu manada, tıpkı ilkindeki gibi bu bilim şölenimizde de Asya’dan Avrupa’ya kadar çok geniş bir coğrafyadan Türkologlar ve konuklarımız var. Bu yılki çok katılımlı uluslararası kongremize 16 farklı ülkeden 400’e yakın başvuru olmuş, yapılan müracaatlar bilim ve hakem kurulumuz tarafından değerlendirilmiş ve 81 yurtdışı 51 yurtiçi olmak üzere 132 bilim adamının bildiri özetleri kongrede sunulmak üzere kabul edilmiştir. Neticede, bugün kongremize 14 farklı ülkeden çok değerli bilim insanları katılmaktadır. Hepsine ayrı ayrı hassaten teşekkür ediyoruz. Bilim şölenimizi, maddi olarak destekleyen Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’na, Türk Dil Kurumu’na, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’na, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’na da kalbi şükranlarımızı sunuyoruz. Gene kongremizin uluslararası olmasında büyük etkisi olan paydaşlarımız Hacettepe Üniversitesi’ne, Cusup Balasagın Kırgız Milli Üniversitesi’ne, Kırgız Milli İlimler Akademisi’ne, Azerbaycan Milli İlimler Akademisi’ne minnettarız. ‘Resim Sergisi’ni açan Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatımız da bizi hiçbir zaman yalnız bırakmadı, bundan ötürü TÜRKSOY’a müteşekkiriz. Geçen yılki gibi etkinliğimizin uluslararası arenada izlenmesine vesile olan TRT AVAZ’a, ulusal basında bu seçkin programı halkımıza ulaştıran üniversitemiz basını ile yerel basın mensuplarımızı da muhabbetle selamlıyoruz. Kongrenin gizli kahramanları ve etkinliği çekip çeviren tüm idari birimlerimizdeki personel ile enstitümüzün genç ve dinamik görevli ekibini en samimi duygularla tebrik ediyoruz. Yine, bugün bizi yalnız bırakmayan resmî kurumlarımızın değerli yetkililerine teşekkür ediyor ve maddi-manevi hiçbir desteği bizden asla esirgemeyen, bizi uluslararası etkinlikler için her zaman cesaretlendiren Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Harun Çiftçi’ye de saygı ve minnetimizi iletiyoruz. Türkiyat Enstitüsü olarak düzenlediğimiz ‘II. Uluslararası Türkiyat Kongresi’nin Türk-İslam ülküsüne ve Türk dünyasına hayırlı olmasını diliyor, hepinize en içten saygılarımızı sunuyoruz.”
