Antimikrobiyal mikroorganizmaları öldüren veya büyümelerini durduran bir maddedir. Antimikrobiyal ilaçlar öncelikle etki gösterdikleri mikroorganizmalara göre gruplandırılabilir. Antimikrobiyal direnç (AMD), enfeksiyona neden olan mikroorganizmaların, daha önce etkili olan antimikrobiyal ilaçlara artık yanıt vermediğinde ortaya çıkar. Bu durumda bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler ile oluşan enfeksiyonların tedavisini zorlaştırır, ciddi hastalık ve ölüm riskini artırır.
Antibiyotiklerin keşfi enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümleri azaltarak, toplumsal ve sosyal hayatımızda önemli değişimlere neden olmuştur. Antibiyotikler, enfeksiyon hastalıklarında modern tıbbın yapı taşı olarak görev yapmıştır. Enfeksiyon hastalıklarından ölümlerin azaltılmasında mikrobiyoloji alanındaki gelişmeler, aşıların geliştirilmesi, kitlesel aşılamalar, temiz su ve gıdaya erişim de önemli katkı sağlamıştır.
Ancak, zamanla antibiyotiklerin insan ve hayvan sağlığında bilinçsiz ve aşırı kullanımı ve enfeksiyon kontrol önlemlerinin yetersiz uygulanması gibi nedenler antibiyotik direncinin ortaya çıkmasını ve yayılmasını artırmıştır.
Dirençli mikroorganizmaların neden olduğu hastalıklar toplumda sık görülen enfeksiyon hastalıklarında, özellikle yoğun bakım ortamında ve bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda ciddi bir sağlık tehdidi oluşturmaktadır. Ayrıca, direnç nedeniyle organ nakli, kanser tedavisi, diyabet yönetimi ve büyük cerrahi operasyonlar gibi hayat kurtaran tıbbi müdahaleler de yüksek riskli hale gelmektedir.
Antimikrobiyal direnç tüm dünyanın karşı karşıya olduğu bir sağlık tehdididir. Sonuçta antimikrobiyal direnç, sadece bu günü değil geleceği de ilgilendiren en ciddi küresel sağlık sorunlarından birisi haline gelmiştir. Günümüzde dirençli mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonların hızla küresel düzeyde yayılması endişe vericidir.
Diğer taraftan Antimikrobiyal dirençle mücadeleye katkı sağlamak amacıyla antibiyotiklerin akılcı kullanımının sağlanması, Antimikrobiyal direnç konusunda farkındalık oluşturulması amacı ile 18-24 Kasım tarihleri “Dünya Antimikrobiyal Haftası” olarak kutlanmaktadır.
Ülkemiz, hem antibiyotik tüketiminde hem de antimikrobiyal dirençte Avrupa bölgesinde en yüksek yüzdelere sahip ülkeler arasındadır. Bu nedenle Antimikrobiyal direnç (AMD ile mücadelede toplumun her kesimine görevler düşmekte olup, hepimiz üzerimize düşenleri yapmalıyız.
Dr. Hüseyin SARIKAYA
İl Sağlık Müdürü
