VERTİGO NEDİR? TEŞHİSİ VE TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Çankırı Özel Karatekin Hastanesi Nöroloji Uz. Dr. Önder Özsoy çoğumuzun yaşadığı bir rahatsızlık olan vertigo ile ilgili bilgilendirmelerde bulundu;

“Vertigo, sizin veya gördüklerinizin döndüğünü hissetmenize yol açan bir histir. Sıklıkla bulantı, kusma ve denge kaybı bu duruma eşlik edebilir. Vertigo genellikle baş dönmesi olarak adlandırılarak, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran ve hayat kalitesini düşüren hastalıklar arasında yer almaktadır. Vertigo başka hastalıkların belirtisi olabildiği gibi tek başına da görülebilmektedir. Vertigoda ataklar belli belirsiz olabileceği gibi, kişinin günlük işlerini yapmasına engel olacak kadar şiddetli de olabilir. Beyinden kaynaklanan rahatsızlıklar sonucu meydana gelmektedir.

Santral vertigolar;

• Beyin ve beyincikte tıkanma,
• Beyin ve beyincikte kanama,
• Beyincik ve pontoserebellar köşe tümörleri,
• Anevrizma ve AV-Malformasyonu gibi sebeplerden de kaynaklanabilmektedir.

Hastanın detaylı hikayesi ve fiziksel muayene sonucu hangi sebepten vertigo olduğu belirlenebilmektedir. Santral vertigoda, hastalar Nöroloji Bölümü’ne yönlendirilmektedir.

Periferik vertigo iç kulağı etkileyen hastalıkların ve periferik sinirlerin nöropatisi ile ortaya çıkar. Üst solunum yolu enfeksiyonları, iç kulak enfeksiyonları, boyun ağrıları, metabolik hastalıklar ve alerjiler vertigo nedenleri arasında yer alır. Stres, uykusuzluk, çok fazla sigara ve alkol kullanımı vertigoya sebep olabilmektedir. Ayrıca tuz, kafein içeren kola, çikolata ve kahve de aşırı kullanımda periferik vertigonun nedenleri arasında yer alabilmektedir.

Merkezi sinir sistemi ile ilgili vertigo nedenleri arasında ilk sırayı migren almaktadır. Beyinde ve diğer denge organlarında veya sinirlerinde hasara neden olabilecek akut veya kronik hastalıklarda (multipl skleroz vb.) ve beyin, beyincik veya beyin sapını tutan damar tıkanıklığı veya tümöral oluşum varlığında, ilk semptom vertigo olabilir.

Merkezi sinir sistemi kaynaklı vertigolarda;

• Uyuşma,
• Karıncalanma,
• Felç,
• Şiddetli baş ağrısı gibi eşlik eden semptomlar olabilir.

Tanı, nöroloji hekimi tarafından konulur.

Bunların yanı sıra;

• Kan basıncı düzensizlikleri,
• Diyabet, boyun damar tıkanıklıkları,
• Kalp ritm ve kapakçık bozuklukları,
• Anksiyate,
• Stres ve üzüntü gibi bir çok faktör de vertigoya neden olabilir.

Vertigo ile başvuran hastanın sistematik olarak değerlendirilmesi bu nedenle büyük önem taşır. Hastaların baş dönmesi kaynaklı düşme, çarpma gibi yaralanmalara sebebiyet verecek kazalardan korunması için dikkatli olması tavsiye edilir.

Vertigo hastalarının muayenesinde, Nöroloji bölümü oldukça önemlidir. Her ne kadar periferik vertigo başka branşa dahil gibi gözükse de santral vertigo ile ayrımı yapabilmek için mutlaka nörolojik muayene gerekir. Çünkü santral ve periferik vertigo ayırımını yapabilmek için nörolojik eğitim ve nörolojik multidsipliner muayene yaklaşımını bilmek gerekir.

Türkiye’de yaklaşık 25 milyon kişinin muzdarip olduğu vertigo, gösterdiği birçok belirtiyle günlük hayatı olumsuz etkileyebiliyor. En bilinen belirtisi baş dönmesi olan vertigonun diğer şikayetleri ise şu şekilde;

• Şiddetli ataklar,
• Denge sağlamada zorluk çekme,
• Baş dönmesi sırasında görülen mide bulantısı ve kusma,
• Şiddetli kulak çınlaması,
• Kulakta oluşan dolgunluk hissi,
• İşitme kaybı,
• Görme bozukluğu,
• Kuvvet kaybı ve halsizlik.

Vertigo kimi zaman kişinin günlük aktivitesini kabusa çevirebilmektedir, hastayı yatağa düşürüp gözlerini dahi açamamasına neden olan ağrılar yaşamasına neden olabilir. Zaman zaman bir kayma hissine ve bir göz kararmasına neden olabilir. Kişi sarhoşluk hissi duyabilir ve bayılacakmış hissine kapılabilir. Bu duygular kişide çaresizliğe, uzun vadede korku ve depresyona neden olmaktadır.

Vertigonun tedavisi var mı?
Vertigoyu kontrol altına almak için çeşitli yöntemlere başvurulmaktadır. İlaç tedavisi ve egzersizlerle vertigo kontrol altına alınmaya çalışılır. Tedavide asıl amaç vertigonun işaret ettiği hastalığı bulup bu hastalığı kontrol altına almaktır.
Biz nöroloji hekimleri olarak, çeşitli testler yaptıktan sonra hastaya vertigo teşhisi koyduysak bunun arkasındaki hastalığı araştırır ve nedene yönelik bir tedavi yöntemi uygularız .

Genel vertigo tedavisi şu şekillerde olabilmekte;

• Tetikleyici faktörlerin ortadan kaldırılması (Alkol, sigara, stres, kafein, tuz),
• Tetikleyici pozisyonun ortadan kaldırılması,
• İlaç tedavisi,
• Cerrahi müdahale.

Vertigo oluşumunu engelleyecek öneriler;

Stresten uzak durun. Stres vertigo oluşumunu tetikleyen en önemli faktörlerin başında yer almaktadır. Bu nedenle olabildiğince kendinize özel zamanlar yaratın ve stresi hayatınızdan uzak tutun.
Bağışıklık sisteminizi güçlendirin. Sağlıklı beslenmek oldukça önemli. Dondurulmuş ve hazır gıdalardan uzak durun. Yumurtada mineral ve omega3 bulunmaktadır. Bu nedenle bir rahatsızlığınız yoksa sabah kahvaltısında yumurta yiyin. Süt içmek ve protein ağırlıklı gıdalar tüketmek de bağışıklık sisteminizi destekler ve sizi zinde tutar.
Güneşlenin. Sağlıklı ve zinde bir vücut için D vitamini büyük önem taşıyor. Bu nedenle mümkün olduğu kadar güneşten yararlanın.
Bol sıvı tüketin. Su tuz dengesinin korunması için bol bol su içilmelidir. Çay, kahve gibi içeceklerden uzak durulması gerekmektedir. Bu tarz içecekler iç kulakta sıvı artışına neden olabilmektedir.
Ani hareketler yapmaktan kaçının. Ani hareketler kulak kristallerinin yerinden oynamasına neden olabilmektedir.
Sakin sporlar tercih edilmeli. Spor hayatımızda önem arz ediyor. Sağlıklı yaşam için spor önemli bir yere sahip. Ağır hareketlerden uzak durarak daha hafif hareketlerle spor yapılması vertigoyu olumlu yönde etkilemektedir.

Vertigo neden ortaya çıkar?

Epilepsi, menenjit, migren, beyin tümörleri, kafa travmaları ve psikolojik hastalıklar vertigonun nedenleri olabilir. Geçirmekte olduğumuz bu zorlu süreçte tüm hastalarımıza sağlık diliyorum.” diyerek cümlelerine son verdi.