ÇANKIRIDA JURASSIC PARK ÇORAKYERLER PALEONTOLOJİK FOSİL KAZISI

Çankırı merkezde bulunan Çorakyerler kazı alanında günümüzden 7,5 - 8 milyon yıl önce yaşamış canlı fosilleri ortaya çıktı. Çankırı ismi dünya literatüründe en eski fosillerin bulunduğu iddia edilen Afrika kıtasının da önüne geçti. Çankırı - Çorum havzasında yer alan Çorakyerler lokalitesi, Tetis denizinin çekilmesiyle ortaya çıkmış bir alandır. Geç Miyosen dönemin başlarında ormanlık alanlarla kaplı olan havza, iklimin de etkisiyle ormanlık alanlar içinde nehir yatakları ve göl ortamlarının yanı sıra açık otlakların da yer aldığı ekolojik bir ortam oluşmuştur. Bu ekolojik ortamda hem ormanlık alanlara hakim canlılar, hem de açık otlak ve gölsel ortamlarda yaşayan canlılara ait fosil buluntular ele geçmiştir. Çorakyerler lokalitesi, zengin bir fauna çeşitliliğine sahip olması ve şehir merkezinde yer alması açısından çok önemlidir. Bununla birlikte Dünya’da benzerleri az bulunan ve yöreye özgü omurgalılara ait fosillerin bulunması, bu lokaliteyi daha da önemli kılmaktadır. Lokalitenin en önemli özelliği ise buradan ele geçen fosillerin ait oldukları canlıların göç hareketlerini aydınlatabilecek veriler sunmasıdır Çorakyerler Omurgalı Fosil Yatağı, Yapraklı ilçe karayolu üzerinde, şehir merkezinden yaklaşık 4-5 km uzaklıkta, Fatih Mahallesi’ndedir. Fosil Yatağı Türkiye’nin en zengin fosil lokalitelerinden birisidir. İlk kez 1970 li yıllarda MTA Genel Müdürlüğü ile Alman Linyit Araştırmaları ekibinin birlikte gerçekleştirdikleri çalışmalar sırasında keşfedilen Çorakyerler’de 2001 yılından beri Bakanlar Kurulu Kararı ile Prof. Dr. Ayla Sevim Erol başkanlığında; Ankara Üniversitesi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Hitit Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Pamukkale Üniversitelerinden bilim insanlarından oluşan bir ekip ile düzenli ve sistemli kazı çalışmaları yapılmaktadır Doğa Tarihi Müzesi ve ÇAKÜ'de Açılacak Antropoloji Bölümü Çankırı'ya Büyük Katma Değer Sağlar Prof. Dr. Ayla Sevim Erol, Çorakyerler kazısının önemi hakkında bir dergide yayınlanan açıklamasında şunları söyledi: "Cumhuriyetin yüzüncü yılında insanlık tarihinin değişimine damgasını vuran Anadoluvius turkae’nin yer aldığı Çorakyerler, Çankırı ilinin merkez ilçesinde yer alıyor. Çorakyerler Geç Miyosen dönemine yani yaklaşık 9 milyon yıl öncesine tarihlenen bir fosil mevkisidir. Burada yıllardır yürütülen sistemli kazılar sonucunda 43 türe ait binlerce tanımlanabilir numaralı fosil buluntu ortaya çıkarıldı. Bu fosil buluntuları arasında Carnivor, Artiodactyl, Perissodactyl ve Primat takımlarına ait çok önemli ve yerel olarak eşsiz türlerin fosilleri bulunmuştur. Bu benzersiz buluntular arasında yeni tanımlanan iki cins ve iki tür yer alıyor. Yeni cinslere Anadolivius turkae ve Gangraia anatolica, yeni türlere ise Qurliqnoria chorakensis ve Hystrix kayae isimleri verildi. Bunlar Çorakyerler mevkiinde ortaya çıkarılan en önemli buluntulardır. Bunlar arasında Anadoluvius turkae hominin evriminin tarihini değiştiren ve homininlerin Afrika’dan ortaya çıktığı hipotezine aykırı bir hipotez ortaya koyan çok önemli bir buluntudur. Bu yeni bulgu, homininlerin Anadolu ve Akdeniz bölgesinde çeşitlendikten sonra Afrika’ya göç ettiğinin kanıtı niteliğindedir. Anadolivius turkae’nin yanı sıra Çorakyerler kazısında ortaya çıkan diğer önemli buluntular da benzer lokalitelere referans teşkil etmektedir. Çorakyerler kazıları hâlen devam etmekte olup, her yıl yeni türlerin buluntuları ortaya çıkarılmaktadır." Çorak Yerler Kazı Alanı Çankırı’nın şehir merkezinde yer alan Çorakyerler Fosil yatağı Dünyada iyi bilinen ve dünya paleontoloji Literatüründe yer edinmiş bir fosil lokalitesidir. Bazı çalışmaları Cumhurbaşkanlığı kararlı kazı olarak devam etmektedir. Çorakyerler Ülkemizde de en zengin tür çeşitliliği içeren bir alandır. Çorakyerler’de yapılan çalışmalar ve elde edilen bulgular bilimsel mecralarda önemli bir yere sahip olup tüm dünyanın gözünü Anadolu’ya çevirmesini sağlamaktadır. Yapılan çalışmalarımıza Amerika, Kanada, Çin Halk Cumhuriyeti, Yunanistan gibi birçok ülkeden bilim insanları katılmaktadır. Yurt dışından Çankırı’ya özel izinlerle gelerek burada çalışmalar yapan bilim insanlarıyla birlikte Dünya’nın prestijli dergilerinde makaleler yayınlanmıştır ve yayınlanmaya devam edilecektir. Yapılan çalışmalar ve yayınlar sayesinde Çankırı’nın ve Türkiye’nin Dünya paleontolojisinde tanınırlığı arttırmaktadır. Buradan çıkarılan fosiller, Anadolu coğrafyasında artık yaşamayan nesli tükenmiş canlılara ait fosilleri oluşmaktadır. Örneğin daha önce hiçbir yerde rastlanılmayan hayvan türlerine ait fosillere Çankırı’nın antik isimlerinden “Gangraia” ismi verilerek Çankırı’nın dünyada tanınırlığına katkı sağlanmıştır. Jeolojik dönemlerde yaşamış olan canlılara ait fosiller, bilim dünyasında ilgi gördüğü kadar, sosyal yaşamda ve özellikle çocukların da ilgi alanına girmekte. Dünyada oldukça ender rastlanan fosil alanları, insanların oldukça ilgisini çekmektedir. Çorakyerler’den çıkarılan fosillerin küçük bir kısmı arkeoloji müzesinde teşhir edilmektedir. Bu fosiller oldukça ilgi görmektedir. Ancak Arkeoloji müzesi fosil teşhiri açısından uygun değildir. Bir Doğa Tarihi müzesi oluşturulabilecek fosil sayısına ulaşılmış olup, Çorakyerler kazı alanı çevresine yapılacak bir Doğa Tarihi müzesi Çankırı ilinin turizmi açısından önemli gelişme sağlayacağı gibi, Çankırı’nın doğal mirası ve değerlerine bir değer katacaktır. Dünyanın her yerinden Çorakyerler’e çalışmaya gelmek isteyen bilim insanları var. Doğa tarihi müzesi oluşturulduğunda hem bilimsel çalışmaların yapılabilmesi hem de Çankırı turizmi hareketlenmesini sağlayacaktır. Buna bağlı olarak tuz mağarası Çorakyerler fosil alanıyla ilişkilendirilebilir ve her iki alan da doğal kaynaklar olarak değerlendirilebilir. Çankırı Karatekin Üniversitesinde kurulacak bir Bölüm altında hem Çorakyerler Fosil lokalitesi hem de tuz mağarasını kapsayan programlar kurulduğunda Üniversitenin de gelişimi ve Uluslarasılaşmasına katkı sağlayacaktır.